17.11.2024
Այս օրերին Հայաստանի երաժշտական հանրությունը՝ ճանաչված վարպետի, կոմպոզիտորի, էստրադային-լիրիկական երգի նորարարի, Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, Երևանի կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր Ռոբերտ Ամիրխանյանի գործընկերներն ու երկրպագուները, նշում են նրա հոբելյանը։
Նա հայ երաժշտություն է ներմուծել որպես անհատականություն, որն ունի իր ինքնատիպ գեղագիտական դիրքորոշումը, կյանքի յուրօրինակ ընկալումը և իր ժամանակակիցների հետ ժամանակակից լեզվով խոսելու ձգտումը։ Ռոբերտ Ամիրխանյանը ստեղծել է մի պատկերային աշխարհ, որը ոչ միայն առանձնահատուկ է, այլև հարուստ է ինքնատիպությամբ։ Նրա երաժշտությունը իր սեփական «այբուբենն» ունի, որն արտացոլում է արվեստի նրա տեսլականը։ Սա բացառիկ և հազվագյուտ երևույթ է մեր երաժշտական մշակույթի մեջ։
Ամիրխանյանը բազմաթիվ ինքնատիպ երգերի, մյուզիքլների, խմբերգային ստեղծագործությունների, կինոֆիլմերի երաժշտության և նուրբ նվագախմբային գործերի հեղինակ է։ Նա վաղուց արդեն դարձել է մեր հոգևոր մշակույթի անբաժանելի մասը։ Նրա ստեղծագործությունները գերում են իրենց խառնվածքով, էմոցիոնալ ազատությամբ, որոնք արտացոլում են նրա բացառիկ բնավորությունը և ուժեղ կամքը։ Նրա երաժշտությունը խոսում է մեր ժամանակի լեզվով՝ դժվարին, ողբերգական և անհամաձայն։
Ամիրխանյանը միշտ զբաղված է, կենտրոնացած աշխատանքի վրա, գնահատում է յուրաքանչյուր վայրկյանը և երբեք չի հետաձգում խնդիրների լուծումը։ Չնայած իր բազմազան գործերին և պարտավորություններին՝ նա միշտ սթափ է պահում իր միտքն ու պահպանում մտածողության հստակությունը։ Ռոբերտ Ամիրխանյանն ամենուր պահանջված է և անհրաժեշտ։
Նոյեմբերի 14-ին Արամ Խաչատրյանի անվան մեծ դահլիճում տեղի ունեցավ հոբելյանական միջոցառումների շարքի բացումը՝ տոնական համերգով։ Ծրագրում ներկայացված էր «Սիրո կանտատը»։ Համերգին մասնակցեցին Ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը՝ Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ, Օհանես Չեքիջյանի ղեկավարած Ազգային ակադեմիական երգչախումբը, և մենակատար Սեդա Ամիր-Կարայանը (կոնտրալտո)։ Դիրիժորը Ֆրից Կրեմերն էր։
Հոբելյանական միջոցառումները շարունակվեցին նոյեմբերի 16-ին՝ Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում։
Ռոբերտ Ամիրխանյանի ստեղծագործության հանդեպ բարձր հետաքրքրությունը պայմանավորված է նրանով, որ լինելով համաշխարհային երաժշտության սիրահար՝ նա մնում է ազգային կոմպոզիտոր։ Նրա երաժշտությունը ներդաշնակեցնում է համաշխարհային երաժշտության բազմաձայնությունը՝ բերում հայ ազգին հատուկ մեղեդի և հոգի։ Հենց դա է պատճառը, որ նրա գործերն ընդունվում են հիացմունքով թե՛ Հայաստանում, թե՛ նրա սահմաններից դուրս։
Ամիրխանյանը բացառիկ կոմպոզիտոր է՝ իր բարդ աշխարհայացքով, որը հաճախ արտահայտվում է կյանքի երևույթների նկատմամբ հեգնանքով և թերահավատությամբ։ Նրա արվեստի և անձի մեջ կան բազմաթիվ գաղտնիքներ, որոնք նրա ստեղծագործությունը դարձնում են յուրահատուկ և խորը։
Ռոբերտ Ամիրխանյանի երգերն իրենց մեջ կրում են կյանքի խորագույն զգացողությունը, հոգու շարժումները, մարդկային հույզերը և տրամադրությունները։ Դրանք փոխանցում են այնպիսի խորք, որ լսողը ոչ միայն դառնում է ունկնդիր, այլև ներսից ապրում երաժշտությունը։
Նրա ստեղծագործությունները արտացոլում են ժամանակի և տարածության միաձուլումը։ Ամիրխանյանի մոտ ազգայինն ու համաշխարհայինը միահյուսվում են այնպես, որ իրար չեն հակասում, այլ փոխլրացնում են միմյանց։ Նրա երաժշտությունը միաժամանակ յուրահատուկ է, բայց նաև հասկանալի և մոտ ամեն տարիքի ու նախասիրության մարդու համար։
Այս յուրահատուկ արվեստագետը ստեղծել է մի հնչյունային լեզու, որը խորապես հայերեն է, բայց խոսում է նաև համաշխարհային լսարանի հետ։ Նա հայ մարդու բնության մեջ թաքնված մեղեդիներ է վեր հանել՝ տաղանդով, համառ աշխատանքով և անսահման սրտացավությամբ։
Ամիրխանյանի արվեստի ամենակարևոր բաղադրիչներից մեկն այն է, որ նրա ստեղծագործությունները երբեք չեն կորցնում իրենց արդիականությունը։
Աշնանային մեղեդիները, սիրո մասին նրբորեն հյուսված տողերը և երաժշտության մաքուր, անմիջական լիրիկան՝ ժամանակի հետ չեն հնանում, այլ նոր իմաստներ են ձեռք բերում։
Բազմաթիվ հայ երաժիշտներ, երգիչներ և կատարողներ իրենց ստեղծագործական ճանապարհը սկսել են Ամիրխանյանի երգերի միջոցով։ Նրա ստեղծագործությունները երիտասարդ սերունդների համար դառնում են ուսուցման հիմք, իսկ փորձառու կատարողների համար՝ երաժշտական վարպետության նորաձևություն։
Ամիրխանյանի մեծագույն նվաճումներից մեկն այն է, որ նա ոչ միայն ազգային կոմպոզիտոր է, այլև ժամանակի պոետ։ Նրա երգերը քնքուշ հյուսվածքով պատմություններ են՝ սիրո, կարոտի, կյանքի իմաստի մասին։
Նա, լինելով Հայաստանի երաժշտական ավանդույթների անբաժան մասը, իր գործունեությամբ ազգային մշակույթը բարձրացրել է համաշխարհային մակարդակի։ Ամիրխանյանի երաժշտությունը ապացույցն է այն բանի, որ ազգայինը կարող է լինել համամարդկային, և հայ մշակույթը՝ հավերժական։
Ռոբերտ Ամիրխանյանի ստեղծագործական ճանապարհը մի նոր էջ է հայ երաժշտության պատմության մեջ՝ ներշնչված անցյալով, բայց ուղղված դեպի ապագա։ Նա տաղանդավոր մաեստրո է, որի յուրաքանչյուր գործն արտացոլում է նրա սերը դեպի մարդը, նրա ցավերն ու երազանքները։
Այսօր Ռոբերտ Ամիրխանյանը շարունակում է ստեղծագործել, զարմացնել ու ոգեշնչել։ Նրա արվեստն ապրում է յուրաքանչյուր հայի սրտում, դարձնելով նրան մեր մշակույթի կենդանի լեգենդ։
Ռոբերտ Ամիրխանյանի հոբելյանը ոչ միայն նրա անցած ճանապարհի գնահատականն է, այլև ապացույց, որ արվեստը կարող է գերազանցել ժամանակն ու տարածությունը՝ դառնալով ժողովրդի հոգու անբաժանելի մասը։
