09.11.2024
Դոնալդ Թրամփի հաղթանակը ԱՄՆ նախագահի ընտրություններում ցույց տվեց Ջո Բայդենի վարչակազմից դժգոհության մեծ մասշտաբը, որի երկրորդ դեմքն էր դեմոկրատների թեկնածու Քամալա Հարրիսը։
Թրամփի համար անձամբ Սպիտակ տուն վերադառնալը կարող է նշանակել իր իրավական խնդիրների մի մասի լուծում և մնացածի սառեցում՝ սակայն չի բացառվում նաև սցենար, որի դեպքում նա կարող է դառնալ առաջին նախագահը, որը դատապարտված է ազատազրկման։
Ամերիկյան հասարակության համար նրա երկրորդ ժամկետը նշանակում է խիստ միգրացիոն քաղաքականություն և էկոլոգիական օրակարգի վերանայում։
Ուկրաինայի, ՆԱՏՕ-ի և ԱՄՆ-ի մյուս դաշնակիցների ու գործընկերների համար՝ հրաժարում Վաշինգտոնի ավանդական արտաքին քաղաքականությունից՝ անմիջական հետևանքներով։
Մենք կպատասխանենք Դոնալդ Թրամփի երկրորդ նախագահական ժամկետի հիմնական հարցերին։
Ո՞ւմ կնշանակի Թրամփը։
Թրամփի նախընտրական ծրագիրը մեծ մասամբ կրկնում էր 2016 թվականի նրա խոստումները, որոնք իր առաջին ժամկետում չիրականացվեցին։ Այդ ժամանակ դրանց մի մասը տապալվեց Կոնգրեսում, մյուս մասը չեղարկեց Գերագույն դատարանը, իսկ որոշները կասեցրեցին Թրամփի նշանակած կարևոր պաշտոններ զբաղեցնող՝ հին դպրոցի հանրապետականները։ Վերջիններս չէին աջակցում նրա տնտեսական պոպուլիզմին և արտաքին քաղաքականության մեջ մեկուսացման քաղաքականությանը։
Այդ ժամանակվանից ի վեր նախկին նախագահն ասել է, որ այդ մարդկանց նշանակումը իր գլխավոր սխալն էր, և այժմ նա մտադիր է շրջապատել իրեն համախոհներով և հավատարմակիցներով։
Այս մասին խոսում է նաև փոխնախագահի ընտրությունը։ 2016 թվականին դա Մայք Փենսն էր՝ դասական հանրապետականներից կազմված ինքնուրույն քաղաքական դեմք։ Այս անգամ Թրամփը վերցրել է որպես զուգընկեր Ջեյ Դի Վենսին, որի քաղաքական կարիերան անձամբ Թրամփին է պարտական և ոչինչ պարտական չէ Հանրապետական կուսակցության ֆունկցիոներներին։
Բացի այդ, ի տարբերություն նրա առաջին ժամկետի, այժմ ԱՄՆ Գերագույն դատարանն ունի պահպանողական մեծամասնություն, որը ապահովված է Թրամփի նշանակած անձանց միջոցով։ Այս դատարանը արդեն չեղարկել է աբորտի ազգային իրավունքը։
Ի՞նչ է նա ուզում անել ապօրինի միգրանտների հետ։ Զանգվածային արտաքսումներ
Թրամփի հիմնական նախընտրական խոստումը զանգվածային արտաքսումն էր միգրանտներին, որոնք գտնվում են երկրում անօրինական կերպով։
Արդեն 2016-ին նա խոստացել էր արտաքսել բոլոր անօրինական միգրանտներին, որոնք գնահատվում էին 11 մլն։ Սակայն նա չկատարեց իր խոստումը։ Ավելիևս, Բարաք Օբամայի կառավարման տարիներին արտաքսումների մակարդակը նույնիսկ ավելի բարձր էր։
Բայց Թրամփի մյուս միջոցները զգալիորեն նվազեցրին անօրինական միգրացիայի մակարդակը, սակայն 2021 թվականին Բայդենը չեղարկեց դրանք, և սահմանների ապօրինի անցումների թիվը աճեց մինչև ռեկորդային ցուցանիշներ։
Հունվարին ԱՄՆ 47-րդ նախագահի պաշտոնը ստանձնելով՝ Թրամփը մտադիր է դադարեցնել այս ամենը և ամեն տարի միլիոնավոր միգրանտներ արտաքսել, անգամ եթե դրա համար պահանջվի զանգվածային շրջայցեր ամբողջ երկրով և դա խփի տնտեսությանը։
Ինչպիսի՞ արտաքին քաղաքականության մասին է խոսել Թրամփը։ Ուկրաինայի պատերազմը, Չինաստանը և Գազան Թրամփը խոստացել է դադարեցնել Ռուսաստանի ներխուժումը Ուկրաինայում իր հաղթանակի դեպքում և դա անել շատ արագ, մինչ դեռ հունվարին պաշտոնական երդման արարողությունը։
Դեմոկրատները պնդում էին, որ նրա պլանը ենթադրում է Կիևին ստիպել զինադադար կնքել Մոսկվայի հետ՝ առանց օկուպացված տարածքների ազատագրման և անվտանգության լուրջ երաշխիքների, որոնց մասին խոսում է Վլադիմիր Զելենսկին։
Բայց նույնիսկ եթե դա այդպես է, ապա այս դիվանագիտության ելքը կարող է անկանխատեսելի լինել։ Թրամփի առաջին ժամկետը սկսվեց Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների նորացման փորձերից, սակայն ավարտվեց նոր պատժամիջոցներով, 60 ռուս դիվանագետների արտաքսմամբ և Ուկրաինային «Ջավելին» հակատանկային համալիրների մատակարարումներով։
Ամերիկյան հասարակության և աշխարհում վերլուծաբանների կողմից լայնորեն ակնկալվում է, որ Թրամփի երկրորդ ժամկետը կհանգեցնի Եվրոպայի և Մերձավոր Արևելքի իրադարձությունների նկատմամբ ԱՄՆ հետաքրքրության նվազմանը, և որ ռեսուրսները կուղղվեն ավելի շատ Չինաստանի հետ դիմակայությանը։
