Դիեգո Վելասկեսը՝ արվեստի պատմության մեծագույն նկարիչներից մեկը, բարոկկոյի վարպետն է, որի գործերը դարձել են իսպանական արվեստի խորհրդանիշներ։ Սակայն քչերը գիտեն, որ նրա մայրը՝ Խերոնիմա Վելասկեսը, հայկական արմատներ ուներ։ Այս փաստը, որը հազվադեպ է նշվում նկարչի պաշտոնական կենսագրություններում, նոր հեռանկարներ է բացում նրա ստեղծագործական ժառանգության և հայկական մշակույթի հետ նրա կապերի ըմբռնման հարցում։
Պատմական աղբյուրները վկայում են, որ նկարչի մայրը՝ Խերոնիման, ծագումով հայկական վաճառականական ընտանիքից էր, որը բնակություն էր հաստատել Իսպանիայում։ Այդ ժամանակաշրջանում հայկական վաճառականները ակտիվորեն ճանապարհորդում էին աշխարհով մեկ՝ մեծ ներդրում ունենալով տարբեր երկրների տնտեսության և մշակութային փոխանակումների մեջ։ Հնարավոր է, որ հենց մոր հայկական ծագման շնորհիվ Վելասկեսի արվեստում համադրվել են գույների նրբությունը, պատկերների խորությունը և դիմանկարների արտահայտչականությունը։
Դիեգո Վելասկեսը ծնվել է 1599 թվականին Սևիլիայում, որտեղ ուսումնառություն է անցել Ֆրանցիսկո Պաչեկոյի արվեստանոցում։ Երիտասարդ տարիքից նա դրսևորել է բացառիկ նկարչական հմտություններ, ինչը նրան հնարավորություն է տվել դառնալ Իսպանիայի թագավոր Ֆիլիպ IV-ի արքունիքի նկարիչ։ Նրա գործերը զարմացնում էին ոչ միայն տեխնիկական վարպետությամբ, այլև կերպարների խոր հոգեբանական ընկալումով։
Վելասկեսի ամենահայտնի ստեղծագործություններից են՝ «Մենինները», «Հռոմի Պապ Իննոկենտիոս X-ի դիմանկարը», «Բրեդայի հանձնվելը», «Վեներան հայելու առաջ» և շատ ուրիշներ։ Նա իր ժամանակի նորարարն էր, ով փոխեց նկարչության ընկալումը՝ ներկայացնելով կենդանի, բնական կերպարներ, մթնոլորտային հեռանկար և իրականիստական լույս ու ստվերի մշակում։
Կարելի է ենթադրել, որ մոր հայկական արմատները կարող էին ազդեցություն ունենալ Վելասկեսի գեղարվեստական ընկալման վրա։ Հայկական մանրանկարչությունն ու դիմանկարային արվեստի ավանդույթները, որոնք հարուստ են գույներով և մանրամասներով, հնարավոր է, արտացոլվել են նրա աշխատանքներում։ Բացի այդ, հայկական մշակույթն առանձնանում է հոգևորության և մարդուն խորապես ընկալելու հատկությամբ, ինչը կարելի է տեսնել Վելասկեսի դիմանկարների հոգեբանական խորության մեջ։
Դիեգո Վելասկեսը հսկայական ազդեցություն է ունեցել նկարչության զարգացման վրա։ Նրա ստեղծագործությունը ոգեշնչել է այնպիսի մեծանուն վարպետների, ինչպիսիք են՝ Էդուարդ Մանեն, Պաբլո Պիկասոն և Ֆրենսիս Բեկոնը։ Նա դարձել է իմպրեսիոնիստների նախորդներից մեկը՝ ցույց տալով, թե ինչպես կարող է լույսի և ստվերի խաղը ստեղծել կենդանի շարժման պատրանք։
Նրա ժառանգության շնորհիվ արվեստը հասավ նոր մակարդակի, որտեղ մարդու պատկերը դարձավ ոչ միայն արտաքին տեսքի արտացոլանք, այլև նրա հոգու արտահայտություն։ Վելասկեսը կոտրեց սահմանները պաշտոնական և ոչ պաշտոնական արվեստի, ակադեմիականության և իրականության կենդանի ընկալման միջև։
Վելասկեսը ոչ միայն իսպանացի նկարիչ էր, այլև բազմամշակութային աշխարհի ներկայացուցիչ, որտեղ միաձուլվել էին իսպանական և հայկական ավանդույթները։ Նրա հայկական արմատների գիտակցումը հնարավորություն է տալիս նոր հայացք նետել նրա ժառանգության վրա՝ բացահայտելով տարբեր մշակույթների միջև խոր կապերը։ Նա մնում է հավերժական հանճար՝ իր արվեստում մարմնավորելով ոչ միայն բարոկկոյի դարաշրջանը, այլև մարդկային գոյության համընդհանուր գեղեցկությունը։
